رسانه ها چگونه به آسیب های اجتماعی بپردازند؟ صداوسیما پدری ۷۰ ساله كه می خواهد جوان ها را مدیریت كند بی بدیل دات كام: یك فعال حوزه رسانه درباره وظایف رسانه ها در قبال پرداختن به صدمه های اجتماعی همچون تجاوز و كودك آزاری، اظهار داشت: همین كه ما این روزها می توانیم از واژه «تجاوز» استفاده نماییم شاید بگوییم یك گام جلوتر هستیم؛ چراكه پیش از این، فقط برای این واژه از عنوان های «تعرض» و یا «هتاكی» استفاده می كردیم؛ البته باید گفت این گام به جلوهای ما خیلی كوچك است، اما همین كه جامعه این مساله را بعنوان واقعیت پذیرفته، خوب است. احسان محمدی ـ روزنامه نگار و فعال رسانه ای ـ در گفت وگو با ایسنا، درباره رسالت رسانه در قبال پرداختن به مساله ی صدمه های اجتماعی از قبیل تجاوز و این كه چه نگاهی باید داشته باشند، اظهاركرد: مهم ترین رسالت رسانه ها این است كه فراموش نكنند كه همه چیز سیاست نیست. حتی ابرقدرت ها و ابرمردهای سیاست هم بالاخره از دل یك خانواده از تونل یك مدرسه ای گذر می كنند و بعد وارد صحنه های اجتماعی می شوند. خبر بد دادن، آگاهی هم می دهد او كه در حوزه صدمه های اجتماعی فعالیت دارد، ادامه داد: ذات خبر هیجان و استرس است. خبر ذاتا توأم با آرامش نیست. وقتی می گوییم چه خبر، منتظر چیزی هستیم كه نمی دانیم و این نمی دانیم، معمولا برای ما هیجانی دارد كه بخشی از آن ترس است. بعضی رسانه ها را سرزنش می كنند كه چرا شما خبرهایی مثل تجاوز را بازتولید می كنید و تكرار خبر بد حال مردم را بد می كند. بخشی از این گزاره درست است به علت اینكه اصرار و تكرار بر سیاه نمایی و سیاه دیدن، حال مردم را بد می كند. اما در كنار این خبر بد دادن همیشه بخشی آگاهی هم هست. این مورد را ۸۰۰ سال پیش حافظ هم گفته است كه «منم كه شهره شهرم به عشق ورزیدن، منم كه دیده نیالودم به بد دیدن»؛ یعنی این دیده یا این خوی آدمی را می گردد به بد دیدن عادت داد، اما وقتی رسانه ها خبر بد به مردم می دهند ناخودآگاه در ضمیرشان این آگاهی را تولید می كنند. این روزنامه نگار و متخصص دكترای فرهنگ و ارتباطات در ادامه در پاسخ به این پرسش كه رسانه ها تا چه میزان باید در انتشار اخبار مربوط به صدمه های اجتماعی همچون تجاوز پیشروی كنند و یا اینكه باید روی آن سرپوش بگذارند؟ مطرح كرد: اگر رسانه ها بخواهند بر روی این واقعیت سرپوش بگذارند به نظرم همان خطایی رخ می دهد كه در ارتباط با مساله ایدز اتفاق افتاد؛ یعنی به خاطر حجب و حیایی كه در جامعه وجود داشت و یا دستورالعمل های مافوق به این بیماری آنطور كه باید ورود نكردیم، ازاین رو اینگونه به اشتباه القاء شد كه این بیماری صرفا مخصوص كسانی است كه انحراف اخلاقی دارند و بعد تقلیل دادند و گفتند برای كسانی است كه اعتیاد دارند. البته حالا به جایی رسیده است كه دیگر نمی توان این موضوعات را پنهان كرد. ما واقعا نیاز داریم كه این مسائل در تلویزیون مطرح شود. وسوسه های خبری كدامند؟ محمدی در ادامه گفت وگو با ایسنا تصریح كرد: این نگرانی گاهی اوقات برای خبرنگار وجود دارد كه آیا پرداختن به موضوعی قبح زدایی از آن نیست؟ اعتقاد دارم پنهان كردن مبحث بسیار خطرناك تر از علنی كردن آن است. همه ما می دانیم وقتی خبرهایی از این جنس را با عكس و عنوان ۱۴+ منتشر می نماییم، رنكینگ و بازدید خبر بالا می رود. این ها بخشی از وسوسه های خبری است كه به آن دامن زده می گردد. اما اعتقاد من این است كه در خبر تلخی كه منتشر می نماییم و مثل زهر تلخ است، باید كنار آن آموزش و تحلیل هم داشته باشیم؛ یعنی گذر از خبر به تحلیل مهم ترین كاری است كه رسانه باید انجام دهد و صرفا بازنشر خبر بد، تكثیر حال بد است. خطوط قرمز در رسانه ها متفاوت است این فعال رسانه ای در ادامه درباره وظیفه صداوسیما بعنوان رسانه ملی در قبال روشنگری نسبت به صدمه های اجتماعی اظهاركرد: صداوسیما برای خودش خطوط قرمزی دارد كه در رسانه های مكتوب اینگونه نیست. رسانه های مكتوب هم آنقدر برای خود خط قرمز قائل هستند كه رسانه های آنلاین نیستند؛ یعنی خطوط قرمزی كه برای جامعه ما مطرح است، ثابت نیست و هر رسانه ای در فریم خودش آنگونه كه می خواهد می نویسد، اما ماجرا این است كه همه این اتفاقات ما در آن فعل تاثیری نمی گذارد. در واقع پنهان كردن، زیر فرش بردن دردهای اجتماعی فقط سبب تكثیر آن ها می گردد. تلویزیون نقش یك پدر ۷۰ ساله مهجور را برای خود قائل است او ادامه داد: راهی كه صداوسیما در مورد مسائلی همچون پرداختن به مبحث تجاوز پیش می گیرد، راهی جداست. خط قرمزهای تلویزیون خط قرمزهای واقعی اجتماع نیست؛ یعنی چیزی كه ما در فضای مجازی می بینیم، در آنجا نیست. تلویزیون برای خود نقش یك پدر ۷۰ ساله مهجور را قائل است، در حالیكه جامعه ۱۸ تا ۲۵ ساله را مدیریت می كند. این در شرایطی است كه شما نمی توانید با روحیه ۸۰ ساله برای جامعه ای كه روحیه سنی آن ۲۵ ساله است مدام از خاطرات گذشته بگویید و نصیحت كنید. این تعریف در همه حوزه های تلویزیون اعم از اجتماعی، سیاسی و... وجود دارد. محمدی سپس اظهار داشت: تلویزیون برای خودش رسالتی فراتر از واقعیت جامعه قائل است كه ضرورتی نمی بیند خیلی به دردسرهای جوانان ورود كند؛ چون كه احساس می كند این ها خیلی مبتذل و یا خیلی اغراق آمیز هستند. وادار كردن مسؤولان به پاسخگویی و پاسخ های كلیشه ای این روزنامه نگار و فعال رسانه ای در بخش دیگری از گفت وگوی خود در ارتباط با وظیفه رسانه ها در قبال وادار كردن مسؤولان به پاسخگویی هم اظهار داشت: متاسفانه پاسخ ها هیچگاه روشن و مشخص نمی باشد. زمانی كه رسانه پاسخ را از پیش می داند دیگر ضرورتی نمی بیند كه از آن مسؤول سوال بپرسد. در واقع رسانه ها هم اكنون می دانند كه وقتی اتفاقی می افتد، آن مسؤول چه جوابی خواهد داد. خیلی از اوقات رسانه ها تماس می گیرند، مسؤولان یك جمله می گویند و رسانه ها یك گفت و گوی كامل از آن می سازند در حالیكه این گفت وگوها كلیشه ای و آماده است. دلیل آن هم این است كه عموما مدیران ایرانی همیشه یك مافوقی دارند كه بر مبنای آن خودشان را تنظیم می كنند، مامور هستند و معذور یا ناتوانند در این كه از آن ظرفیت و قدرتشان استفاده كنند و ما مسؤولی كه سوال را پاسخ دهد، كم داریم. ما بیشتر مدیر داریم، ازاین رو بی فایده است. محمدی درباره ساماندهی اخبار مربوط به صدمه های اجتماعی و اخبار بد كه در مقاطعی میزان آن ها افزایش می یابد و می تواند در جامعه تشنج هم تولید كند، اظهار نمود: من همیشه این جمله را مطرح می كنم كه در ارتباط با زلزله تهران آیا دیگر هیچ خطری ما را تهدید نمی كند؟ مشكل حل و رفع شد و یا گسل ها دیگر به هم پیوستند و دیگر مشكلی نیست؟ در حالیكه چند ماه پیش روزنامه ها مدام می نوشتند كه یك زلزله چند ریشتری چند میلیون كشته می دهد، موش های زنده خوار روی سطح زمین می آیند، بر اثر نشت گاز شهر آتش می گیرد، اما چه اتفاقی افتاد؟ جامعه ای كه مدام در آن تكثیر اخبار بد وجود دارد، به صورت ناخودآگاه مخاطبان و افكار عمومی در آن به سمتی می روند كه یك نوع لذت جویی از فاجعه داشته باشند. هر چه عمق فاجعه بیشتر باشد این اقناع شدن بیشتر است. همه از رسانه ها توقع دارند این فعال رسانه ای ادامه داد: ما در یك جغرافیایی قرار گرفته ایم كه از سمت شرق هر روز یك انفجار انتحاری صورت می گیرد و از سمت غرب آدم سر می برند؛ ازاین رو وقتی شما در جغرافیای اندوه قرار می گیرید، ناخودآگاه زمانی كه بامداد از خواب بیدار می شوید منتظر خبر بد هستید و وقتی كه از فاجعه ای گذر می نماییم، فاجعه بعدی می آید كه آن را می شوید و می برد؛ البته هم اكنون این اتفاق افتاده است و همه از رسانه ها این توقع را دارند كه آگاهی و آرامش بدهند و همه از رسانه ها انتظار پیگیری ماجرا را دارند و همه از رسانه ها انتظار درمان دارند؛ در حالیكه این كار رسانه نیست. كار رسانه قرار دادن آیینه در برابر ماجراست و بعد اگر هنرمند باشد بتواند آن را تحلیل كند. نهادهای بسیاری در جامعه ما وجود دارند كه در ارتباط با مسائل فرهنگی كار می كنند و بودجه های كلانی را برای این كار می گیرند اما كجایند زمانی كه این فجایع رخ می دهد. هر زمانی كه فاجعه ای رخ می دهد رسانه ها را شماتت می كنند. در حالیكه این نهادهایی كه كار فرهنگی می كنند در مقابل بحران های مكرری كه رخ می دهد كجا هستند، چه خروجی داشته اند و چه واكنشی نشان داده اند. او اضافه كرد: این انتظار همه چیز از رسانه ها داشتن را بعضی اوقات خود رسانه ها به آن دامن زده اند، چون كه احساس كرده اند هیچ بزرگ تری برای دلجویی از مردم وجود ندارد. هیچ مسئولی برای پاسخگویی وجود ندارد. رسانه ها مدام می آیند به مردم خبر می دهند و تلاش می كنند آن ها را آرام كنند و با آن ها همدردی كنند. آن ها هم احساس می كنند رسانه ها تنها شانه ای هستند كه می توانند سرشان را روی آن ها بگذارند. انعكاس كامل و واقعی مسائل اجتماعی وظیفه ی رسانه هاست محمدی در بخش پایانی گفت و گوی خود با ایسنا در پاسخ به این كه رسانه ها چه وظیفه ای در قبال پرداختن به مبحث مهمی همچون مساله تجاوز دارند، اظهار نمود: نخستین مورد انعكاس كامل و واقعی ماجرا است كه نباید پنهان كاری شود. كوشش برای تحلیل و چرایی ماجرا و نه اینكه رسانه ها به دنبال افكار عمومی بیفتند و له و ضد كسی مطلق حرف بزنند. همینطور پیدا كردن راهكارها با استفاده از افراد و مراجعی كه برای این كار وظیفه دارند و بعد هم كوشش برای ترمیم زخم های افكار عمومی آن هم نه با استفاده از سیاه نمایی. رسانه ها هر چه ناامیدتر و سیاه نماتر باشند محبوب ترند! این فعال رسانه در ادامه اظهار داشت: ما كشوری هستیم كه حادثه دیده ایم اما واكنش در برابر آن نباید تسلیم باشد، بلكه پذیرش برای جبران آن باشد؛ به علت اینكه كشور ما پیش از این حوادث، بسیار بدتری را تجربه كرده است. متاسفانه رویكرد بعضی از رسانه ها به این سمت رفته است كه هر چه ناامیدتر و هر چه سیاه نماتر باشند محبوب تر هستند و این خیلی بُرد دارد. ما مردمانی هستیم كه مغول ها، حمله اعراب و حمله روم را از سر گذرانده ایم. مسائلی از قبیل تجاوز واقعیت اجتماعی هستند كه به خاطر پوست اندازی جامعه این اتفاقات می افتد اما نباید روحیه امید به اجتماع را بكشیم. اگر این اتفاق بیفتد این از هر تجاوزی و از هر ریزش معدنی خطرناك تر است. احساس محمدی در انتها درباره مساله مربوط به پرداختن رسانه ها به صدمه های اجتماعی همچون تجاوز خاطرنشان كرد: همین كه جامعه ما این مساله را بعنوان واقعیت پذیرفته است خوب است، اما چیزی كه ما را آزار می دهد مخدوش شدن چهره مدرسه، معلم و ناظم است و این ها سه حوزه ای بودند كه برای ما قداستی داشتند. این یادمان باشد در هر حوزه ای اتفاقی می افتد نباید بنیان های آن را بسوزانیم. 1397/03/15 14:49:39 5.0 / 5 2982 تگهای خبر: تلویزیون , رسانه , فرهنگی این مطلب را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط نمایش فیلم های درام و فانتزی در فصل نهم ششمین پاتوق فیلم کوتاه حراج قرآن سرقتی از ایران این دفعه در ساتبیز لندن! تحول آوینی منجر به نهادینه شدن فرهنگ ایثار و شهادت شد واکنش رامبد جوان به دشمن خدا نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۶ بعلاوه ۵