توجه به اصالت خبر و عكس، مهمترین وظیفه رسانه نگاهی به عكس منتسب به بحران آبی اخیر در خوزستان و یك اخطار به گزارش بی بدیل دات کام خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) ـ یادداشت مجید سعیدی «در سالهای اخیر رشد دوربین های دیجیتال و همراه شدن آن با تلفن همراه سبب رشد بسیار زیاد شهروند خبرنگاران شد و هر روز خیلی از رسانه ها در چارچوب اخبار شبانه، سایت خبرگزاری و شبکه های اجتماعی، ویدئو و تصاویر خبری از شهروندان منتشر می کنند. اما نکته مهمی که تا حالا کمتر مورد توجه قرار گرفته، اصالت سنجی محتوایی شهروند خبرنگاران است؛ آیا رسانه ها قبل از انتشار به سندیت و اصالت اخبار توجه می کنند؟ انتشار اخبار شهروند خبرنگار در شبکه های اجتماعی موج عظیمی از احساسات را در جامعه به وجود می آورد؛ بعنوان مثال ویدئویی از کشته شده جرج فلوید بوسیله ی یک فرد عادی در آمریکا، سبب به وجود آمدن بزرگترین جنبش اعتراضی ضد نژادپرستی در قرن اخیر آمریکا و اغلب کشورهای جهان بود. گرچه این جنبش ها پیش از این فعال بودند و تصاویر آن توسط عکاسان حرفه ای تهیه و منتشر می شدند. در ایران هم به علت محدویت های موجود در انتشار اخبار، شهروند خبرنگار در آن رشد چشم گیر داشته است. در حدی که در مواردی سبب پاسخگویی مسؤلان یا افراد خاطی شده اما امکان دارد در کنار این اتفاق خوب و اثربخش بودن، اتفاق بدی هم رخ دهد؛ این که اخبار نادرست یا به اصطلاح اخبار جعلی هم منتشر شود. اخبار و ویدیوهای جعلی سبب می شود که جامعه به اشتباه بیفتد؛ بعنوان مثال در مورد بحران آب در خوزستان و موج اعتراضی که در شبکه های اجتماعی به راه افتاد، صدها ویدئو و عکس بدون اصالت سنجی و بدون بررسی زمان و مکان رخداد منتتشر شد. در نمونه مذکور به علت حجم بالا تصاویری در صفحات افراد بازنشر می شدند که مخاطب فرصت فکر کردن پیدا نمی کرد و بدون توجه به نکات مذکور دست به بازنشر می زد. در ایام اخیر میان تصاویری که در مورد بحران این روزهای خوزستان برای من ارسال شد تا اصالت سنجی کنم باید بگویم که بعضی از این تصاویر از خوزستان نبود و در ارتباط با عراق و اعتراضات آن بود که به علت شباهت های فرهنگی، زبان و پوشش افراد در ویدیوها یا عکس ها، اشتباها به خوزستان ربط داده شده بود؛ و برخی دیگر در ارتباط با اعتراضات در مکان های دیگر و زمان های گذشته بود؛ در واقع از ۳۰ تا ۴۰ تصویر و ویدئوی ارسال شده، تنها ۱۵ مورد تایید می شد. در چند روز اخیر یک وب سایت فارسی زبان که در خارج از ایران اداره می شود، عکسی را منتسب به بحران آبی اخیر خوزستان دانست؛ درحالی که این عکس در ارتباط با ۱۶ سال پیش است. در کپشن عکس مکان و تاریخ ثبت نشده بود و تنها توضیحاتی به همراه مطلبی در مورد بی آبی اخیر خوزستان، منتشر گردید. هر چند پس از این اتفاق عکاس این عکس، اصلاحیه ای را در صفحه شخصی خود نوشت که آن وب سایت هم اصلاحیه را منتشر نمود اما همچنان این تصور جمعی اشتباه در مورد این عکس وجود دارد و هنوز هم افرادی هستند که این عکس را بعنوان بحران اخیر خوزستان یاد می کنند، بدون این که از خود بپرسند این زن کیست و چرا از جوی آب می نوشد؟ اگر بعنوان یک خبرنگار و فتوژنالیسم به گردش صحیح اطلاعات اهمیت می دهیم، نه حتی بعنوان یک فرد رسانه ای بلکه بعنوان یک مخاطب آگاه، باید هر ویدئو یا تصویری که دریافت می نماییم را پیش از این که سریع قضاوت نماییم و برای دیگران بفرستیم، بررسی کنیم؛ اگر هر کسی به اندازه اطلاعات خودش هم نسبت به این مورد حساس باشد، شاهد اخبار و تصاویر جعلی نیستیم. با بررسی جزئیات عکس باید گفت اگر به تصویر دقت نماییم، می بینیم که بالای سوژه در سمت راست، خودرویی دیده می شود که شماره پلاک قدیمی دارد و مشخص است که برای این روزها نیست. این بی توجهی ها سبب به وجود آمدن مسیر اشتباه برای همراهی و کمک رسانی در مورد یک بحران می شود؛ در مورد خوزستان به جای آگاه کردن جامعه از علل کم آبی و پشتیبانی از حق آب مردم این استان، موجی احساسی به وجود آمده است که با دادن شماره حساب، آب معدنی برای مردم جمع کند؛ در حالیکه نیاز آب شرب مردم خوزستان، شاید ۱۰ درصد از کل بحران کم آبی هم نباشد. خوزستانی ها مردم شریف و باغروری هستند، خوزستانی ها رنج و مشقت استخراج نفت را تحمل می کنند که درآمد کل کشور وابسته به آن است، مردم خوزستان ناچار و ناگزیر نیستند که از جوی آب بنوشند و یا احتیاج به آب معدنی داشته باشند. ربط دادن کل خوزستانی ها به این تصویر، کار بسیار اشتباهی است. بدیهی است که بحران های زیست محیطی یک روزه به وجود نمی آیند که بخواهند یک روزه هم از بین بروند. از علل به وجود آمدن چنین بحرانی، انتقال بی رویه آب و خشک شدن رودخانه های این استان و به دنبال آن خشک شدن تالاب ها، سبب بحران آب و ایجاد گرد و غبار در این منطقه شده است که کشاورزی، دامداری و اکوسیستم این استان را تحت تأثیر قرار داده و باید گفت مشکل، بسیار بزرگتر از آن است که با بطری های آب معدنی حل شود. وقتی که در مورد این عکس پرس و جو کردم متوجه شدم که این زن خوزستانی یک هوم لس (بی خانمان) است که در خیابان زندگی می کند و ظاهرا دارای اختلال روانی است و در واقع زمانی که عکاس این اثر که اتفاقا از عکاسان به نام کشور است، این تصویر را ۱۶ سال پیش ثبت کرده، آن زمان هیچ آه و ناله ای برای خوزستان به راه نیفتاده بود و در واقع در آن زمان خوزستان مشکل آب را نداشت و تنها یک عکس خوب و با کیفیت از یک خیابانگرد در این منطقه ثبت شده است. جان کلام این که رسانه حرفه ای باید پیش از انتشار تصویر از اصالت آن مطمئن شود و هر مخاطبی باید به اندازه خودش اصالت سنجی را انجام دهد. مخاطب آگاه به اجزای تصویر توجه می کند؛ اگر این مهم را همه وظیفه خود بدانیم، جلوی بسیار از اشتباهات در اطلاع رسانی گرفته می شود. البته یکی از دلایلی که تصاویری مانند این عکس، به اشتباه در شبکه های اجتماعی دست به دست می شود، انتشار آنها بوسیله ی یک رسانه است. معمولاً مخاطب ها کمتر توجه دارند که بعضی از رسانه ها برای جذب مخاطب و پربیننده بودن، اخلاق حرفه ای را رعایت نمی کنند؛ بعنوان مثال آیا شبکه CNN یا دیگر شبکه های بزرگ خبری، دوست ندارند از این نوع عکس ها بعنوان بحران در ایران استفاده کنند؟ و یا فکر می کنید دوست حکومت ایران هستند که این تصاویر را همراه خبر خود منتشر نمی کنند؟ حقیقت این است که آنها به اعتبار خود بیشتر اهمیت می دهند و آنها اصلی دارند منبی بر این که حتما پیش از انتشار تصویر اصالت آنرا بررسی نمایند. حتی بعضی از آژانس های خبری از عکاسان خود می خواهند که در کنار توضیح عکس، اسم افراد درون تصویر را هم درج کنند. و برخی اجازه سوژه ها را برای انتشار لازم می دانند. یک رسانه حرفه ای به اطلاعات و توضیحات تصویر باید توجه داشته باشد و مخدوش کردن تاریخ عکس کار بسیار غیرحرفه ای به حساب می آید. رسانه های بزرگ در کل دنیا همکارانی دارند که مورد اعتماد آنها هستند و در موارد مشابه تصاویر یا خبرها را اصالت سنجی می کنند تا از انتشار تصویر یا خبر اشتباه اجتباب کنند. توجه به اصالت، حرفه ای بودن رسانه ای را تعیین می کند؛ من همانطور که صداوسیمای ایران را رسانه حرفه ای نمی دانم، بعضی از شبکه های خبری فارسی زبان خارج از ایران را هم حرفه ای نمی دانم؛ چونکه بسیار تصاویر اشتباه در خبرهای آنها دیده ام و اصل بی طرفی را رعایت نمی کنند. در نهایت باید بگویم با استناد قانونی که خبرگزاری رویترز در معرفی خودش منتشر نموده و بعنوان قانون بین الملل خیلی از رسانه های معتبر جهان از آن پیروی می کنند، رسانه ها موظف می باشند از انتشار هر تصویری که بیننده را گمراه کند بپرهیزند، در واقع اگر فیلم و عکس در همان زمان وقوع خبر هم ثبت گردد اما موضوعیتی با خبر نداشته باشد و سبب گمراه شدن مخاطب شود، باید از انتشار آن پرهیز کرد.» مجید سعیدی 1400/05/01 11:06:17 5.0 / 5 649 تگهای خبر: اثر , رسانه , سایت , سیستم این مطلب را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط مروری بر آثار ایرانی در بینال ونیز ماجرای فرش های دارالمساکین رشت اداره سرمایه انباشته وقف باید علمی باشد بزرگداشت فرانتس کافکا در جشنواره کارلوی واری نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۸ بعلاوه ۴