به گزارش بی بدیل دات كام به نقل از روابط عمومی برنامه، نخستین جلسه «پاتوق مستند» که به همت سازمان سینمایی سوره در پردیس سینمایی آزادی به راه افتاده است، به نمایش و نقد و بررسی مستند «زمزمه های گمشده در دوردست» به کارگردانی منصور فروزش و تهیه کنندگی سیدمهدی دزفولی اختصاص پیدا کرد.
در این مراسم که اجرای آن برعهده محمد دلاوری بود، میثم مهدیار استاد دانشگاه، منصور فروزش کارگردان، سیدمهدی دزفولی تهیه کننده و تعدادی از مستندسازان و منتقدان حضور داشتند.
پس از نمایش مستند، جلسه نقد و بررسی انجام شد و محمد دلاوری در ابتدا بیان کرد: شاید بتوان گفت هم اکنون بصورت روزانه با افرادی مواجه می شویم که یا از بقیه می پرسند، قصد مهاجرت دارند یا نه؟ یا می گویند می خواهند از ایران بروند. برمبنای آمار پنجاه درصد مردم ایران تصور می کنند که باید بروند، درحال کوشش برای رفتن هستند و یا چیزی به عنوان میل به مهاجرت در آنان یافت می شود.
وی اشاره کرد: میل به مهاجرت از خود مهاجرت تلخ تر است چونکه یک فرد ممکنست یک عمر در جایی زندگی کند که همیشه احساس تعلق به سرزمینش نداشته باشد و زیر پای خودرا محکم نبیند.
دلاوری در ادامه با اعلان اینکه مردم گاهی احساس بی پناهی می کنند، بیان کرد: در حقیقت یکی از عوامل مهاجرت شاید این مساله باشد که مردم فکر می کنند کسی حواسش به آنها نیست و مهاجرت می کنند تا کسی به آنها توجه کند. در این میان سوال اینجاست که وظیفه حاکمیت چیست؟ آیا نباید از این مساله که میزان مهاجرت غیرقانونی در ایران در یک یا دو سال قبل ۱۸ برابر شده است، بترسد و یا احساس ناامنی کند؟
وی اشاره کرد: حاکمیت در ایران به این نتیجه رسیده است که برای امنیت باید پای قواعد اصلی اش محکم بایستد و آنقدر دراین زمینه انرژی صرف کرده که شاید فراموش کرده است باید به مسایل دیگری نیز توجه کند.
این مجری مطرح کرد: این که یک فیلمساز به کمپی که مهاجران غیرقانونی در آن زندگی می کنند، سر زده و اثری ساخته، کار بسیار سخت، مهم و بزرگی است. در حقیقت من می خواستم این کار را انجام بدهم اما نتوانستم در صورتیکه کارگردان «زمزمه های گمشده در دوردست» توانسته با مهاجران غیرقانونی که وحشت زده هستند، ارتباط بگیرد و اثری دراین زمینه خلق کند.
در ادامه مراسم ابراهیم فیاض پژوهشگر حوزه جامعه شناسی و استاد دانشگاه که بصورت اینترنتی میهمان این برنامه بود در سخنانی عنوان کرد: مهاجرت در جهان امروز بواسطه تکنولوژی های نوین و صنعت دیجیتال تبدیل به یک بحث بسیار جدی و اساسی شده است یعنی همه می توانند با یک جستجوی ساده به این نتیجه برسند که در کدام کشور می توان به بهترین شغل رسید و در کدام کشور می توان مباحث علمی را بواسطه رشته تحصیلی خود دنبال کرد.
وی افزود: تولد، مرگ، ازدواج و مهاجرت جزو چهار واقعه اساسی است که به شدت روی جمعیت اثرگذار می باشد. در حقیقت نسبت به آگاهی از جهان پدیده مهاجرت به وجود می آید. تا پیش از دهه ۵۰ بحث مهاجرت در ایران جدی نبود و کسانی که قصد آنرا داشتند یا جزو طبقه فرادست بودند و یا دولت آنها را به خارج از کشور می فرستاد اما از سال ۵۰ تا ۵۷ شوق ایرانیان برای مهاجرت بیشتر شد. میل به مهاجرت در دهه ۷۰ میان قشر متوسط جامعه، در دهه ۸۰ میان بیشتر اقشار جامعه و در دهه ۹۰ میان همه اقشار حتی روستاییان افزوده شد.

کاریک

میل به مهاجرت در دهه ۷۰ میان قشر متوسط جامعه، در دهه ۸۰ میان بیشتر اقشار جامعه و در دهه ۹۰ میان همه اقشار حتی روستاییان افزایش پیدا کرد این استاد دانشگاه اشاره کرد: هر کشوری که بتواند یک مغز متفکر از ایران جذب نماید، امتیازات اساسی برای خود به دست می آورند و هم اکنون مهاجرت از طرف دانشگاهیان بسیار زیاد شده است.
فیاض در انتهای سخنان خود مطرح کرد: مهاجرت نه امری مثبت است و نه امری منفی بلکه باید کار کارشناسی در ابعاد مختلف روی آن صورت بگیرد چونکه این قضیه به شدت روی آینده ایران اثرگذار می باشد.
در ادامه منصور فروزش کارگردان «زمزمه های گمشده در دوردست» با اعلان اینکه اگر هزاران تحقیق و پژوهش در حوزه مهاجرت صورت گیرد باز هم نمی توان نظر قطعی درباره آن داد چونکه انسان مدام درحال تغییر و پیشرفت و تا حدودی غیرقابل پیش بینی است، اظهار داشت: مستند «زمزمه های گمشده در دوردست» از یک پدیده و مساله کوچکی از مهاجرت آن هم مهاجرت غیرقانونی ایرانیان صحبت می کند.
وی افزود: ما در این مستند به مهاجرت نخبگان نپرداختیم چونکه زیاد درباره آن صحبت شده و می شود و این افراد به اصطلاح همیشه در چشم هستند.
کارگردان «زمزمه های گمشده در دوردست» اشاره کرد: مساله این مستند درباره افرادی است که بسیار لطمه پذیر هستند و ما آنها را نمی بینیم. بحث این افراد استخدام در یک بیمارستان در خارج از کشور و یا تحصیل در دانشگاه سرشناس خارجی نیست بلکه رفتن از جایی است که هیچ سهمی از آن ندارند و پیدا کردن سهمی است که شاید متعلق به آنها نباشد.
فروزش با اشاره به این که در این مستند صورت خشن و ترسناک وضعیت کمپ ها را نشان نداده است، مطرح کرد: یکسری مسایل را نمی توان نمایش داد چونکه کسی باور نمی نماید. علاوه بر این نمایش یک سری مسایل، اخلاقی نبود و از خط قرمزهایی عبور می کرد که برای جامعه ما پذیرفته نیست. باید این نکته را ذکر کنم که هیچ زمان نمی توان همه حقیقت را به نمایش گذاشت و آن چیزی که روی پرده سینما می بینیم، بازنمایی ناقصی از حقیقت است.
وی با اشاره به این که حقیقت در دل انسان هاست، اظهار داشت: اگر قرار باشد بین فضا و انسان انتخاب کنم، ترجیح می دهم انسان را برگزینم و باید بگویم دوربین من با انسان ها ارتباط برقرار می کند.
فروزش مطرح کرد: من به عنوان فیلمساز قرار نیست راه حل ارائه بدهم بلکه پدیده ای را در حد توان و سواد خود نشان داده ام و باید افرادی که ساعت ها و روزها روی این مساله کار کرده و می کنند و درآمدشان از این مسیر تامین می شود، بگویند چرا مهاجرت غیرقانونی به وجود آمده است و چه کاری می توان انجام داد تا به نتیجه بهینه برسد نه این که برطرف و پاک شود.
سیدمهدی دزفولی تهیه کننده «زمزمه های گمشده در دوردست» در ادامه نشست با اشاره به این که مساله مهاجرت به ۲ دسته مهاجرت قانونی و غیرقانونی تقسیم می شود، مطرح کرد: موضوع این مستند مهاجرت برخلاف قانون است که طبق آمار و ارقام بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد مهاجرت از ایران را شامل می شود. همین طور برمبنای آمار مهاجرت، جزو ۱۰ چالش اصلی جامعه فعلی ماست. در حقیقت مانند خونی می ماند که از بدن جامعه خارج می شود و می تواند آنرا زمین گیر و لطمه پذیر کند.
وی افزود: وحشتناک است که بین یک دوم تا یک سوم ایرانیان به سبب مسایل اقتصادی و معیشتی به دنبال مهاجرت هستند. پس باید به این مساله بدون لکنت زبان و تعارفات مرسوم پرداخت.
این تهیه کننده توضیح داد: کارهای زیادی در یک تا دو دهه اخیر درباره مهاجرت تولید شده است که بدون تعارف کارهای صریحی نبودند اما این که فیلمسازی این جسارت داشته باشد که به قلب اروپا سفر و با پناهجویان بصورت صریح صحبت کند، اتفاق ویژه ای است که در «زمزمه های گمشده در دوردست» رخ داده است.
دزفولی با اعلان اینکه فرم مستند مشاهده گر و کارگردان شعار نداده است، مطرح کرد: دست خارجی در این مستند در کار نیست و واقعیت مهاجرت غیرقانونی به تصویر کشیده شده، در حقیقت «زمزمه های گمشده در دوردست» تلاش نموده است که با سوژه ارتباط نزدیکی برقرار کند تا بتواند با مخاطب صریح حرف بزند و وفادار به حقیقت باشد.
در ادامه مراسم، میثم مهدیار استاد دانشگاه در سخنانی عنوان کرد: درباره مهاجرت بسیار صحبت شده است و در زمینه علوم اجتماعی این مساله ادبیات فربهی دارد اما من می خواهم از زاویه ای که کمتر به آن توجه شده است، به این مساله نگاه کنم.
وی افزود: ما به این مساله که چه عواملی میل به رفتن را زیاد می کند، کمتر پرداختیم. زمانی که تعلقات کمتر می شود، میل به رفتن زیاد می شود. از طرف دیگر تصویری که در خارج از کشور نشان داده شده است و در حقیقت ایجاد می شود، جذاب است اما مساله این است که تصویرسازی چه قدر واقعی است. در این میان تصویری که از خودمان داریم نیز مهم و عدم تقارن بین تصاویر یکی از زمینه های اصلی گسترش بحث مهاجرت بوده است.
این استاد دانشگاه اشاره کرد: درباره تصویری که از خارج از کشور وجود دارد، زیاد صحبت شده است و عده ای فکر می کنند، جایی است که همه مشکلات برطرف شده است و انسان ها در آرامش، رفاه و امنیت هستند اما من قصد دارم درباره تصویری که از جامعه ایران وجود دارد، صحبت کنم که در چند دهه اخیر پُررنگ شده و آن چیزی است که به عنوان خلقیات ایرانیان می شناسیم. در این میان هیچ صفت منفی نیست که به ایرانیان نسبت ندهند.
مهدیار در آخر مطرح کرد: تصور من این است که یکی از عوامل کمتر شدن تعلقات ایرانیان نسبت به جامعه، تاریخ و هویت شان تحت تاثیر این ژانر بوده بااینکه عوامل دیگر نیز در این اتفاق دخیل بوده است. زمانی که چنین تصویری از ایران می سازیم که کل تاریخ ایران را تاریخِ راکدِ یکپارچه سیاه و استبدادی نشان می دهیم، دیگر کسی نمی تواند آینده ای برای خود و خانواده اش متصور باشد. در حقیقت کسانی مهاجرت می کنند که احساس می کنند دیگر آینده ای ندارند.
«پاتوق مستند» عنوان تازه ترین برنامه ای ست که به همت سازمان سینمایی سوره با مشارکت پردیس سینمایی آزادی در امتداد هم اندیشی و هم افزایی میان مستندسازان و علاقه مندان به سینمای مستند، به راه افتاده است و به نمایش و نقدوبررسی مستندهای روز ایران و جهان می پردازد.
عکس کنار خبر از عرفان کوچاری است.