در اعتراضات دی روزنامه ها چه كردند؟ بی بدیل دات كام: اعتراضات دی ماه ۹۶ در آغاز رنگ اقتصادی داشت اما به سرعت شعارهای سیاسی هم از زبان معترضان شنیده شد. بنا بر این با وجود آنكه برخی معتقد بودند دغدغه های اصلی تظاهركنندگان مشكلات اقتصادی و معیشتی است اما برخی دیگر از تحلیلگران، ساختارهای سیاسی را زمینه ساز مشكلات اقتصادی می دیدند و شعارهای سیاسی را ناشی از همین می دانستند. این ماجرا كه منجر به تظاهرات گسترده در سراسر كشور، درگیری پلیس و مردم در خیابان ها و كشته و مجروح شدن شماری از هموطنان شد، بر طبق شواهد موجود از هفتم دی ماه ۹۶ در مشهد و چند شهر دیگر در استان های خراسان شمالی و جنوبی آغاز شد؛ گرچه حسن روحانی، «۵ دی» را نقطه آغاز می داند. از شنبه، نهم دی، بین روزنامه های اصولگرا، اصلاح طلب و میانه رو تقریباً روزنامه ی معتبری نبود كه به این حوادث خونسرد باشد. هرچند بسته به سیاست هر روزنامه درباره این اتفاق، رویكردهای متفاوتی نسبت به آن اتخاذ شد اما برخی روزنامه ها بازتاب پررنگی از اعتراضات داشتند و برخی دیگر تنها یك گوشه ی كوچك از صفحه ی اول خودرا به آن اختصاص دادند. بدون شك صفحات اول روزنامه ها، در حكم ویترین آنها و جایی است كه هر نشریه مهم ترین اخبارش را در آن قرار می دهد. جای قرارگرفتن هر خبر در صفحه ی اول، اندازه ی تیترها، عكس و كاربست های گرافیكی و... همگی نشان دهنده ی اهمیت سوژه در «قاب رسانه ای» هر نشریه ای است. از این رو با گذشت یك سال از این اعتراضات نگاهی داریم به صفحه ی چند روزنامه ی مطرح و نحوه ی بازتاب این اعتراضات. روزنامه ی میانه رویِ اطلاعات تیتر یك خودرا به این جمله ی رئیس جمهوری اختصاص داد: «دشمنان به دنبال ناامید كردن مردم و اختلاف افكنی هستند». این روزنامه در چند زیرتیتر، جملاتی از سخنرانی حسن روحانی را هم درج كرده بود. هرچند رئیس جمهوری در این سخنرانی اشاره ی مستقیمی به آغاز اعتراضات نداشت اما بیان عبارت «اختلاف افكنی و ضربه زدن به پشتوانه ی اجتماعی نظام» اشاره ی غیرمستقیم او به این اتفاقات و نسبت دادن منشأ آن به «دشمنان انقلاب» بود. روزنامه ی اصلاح طلب اعتماد اما در صفحه ی اول خود جای مهمی را به این رویداد اختصاص نداد. تیتر اصلی و عكسِ یكِ این روزنامه به مصاحبه با معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری اختصاص داشت و تنها دو تیتر كوچك گوشه ی پایین صفحه به اعتراضات اختصاص یافت: «واكنش معاون اول رئیس جمهور به تجمع مشهد: دود این اقدامات به چشم خودشان می رود» و «سوار بر موج اعتراضات مردم» از قول رضا درایتی. روزنامه ی ایران، ارگان خبری دولت، تیتر یك خودرا به سخنان اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری اختصاص داد: «تفاهم ملی برای بهبود اقتصادی». زیرتیترهای این خبر در صفحه ی اول روزنامه هم گزیده های سخنان جهانگیری بود كه گفته بود «وقتی جریان اجتماعی به وجود آمد و به خیابان رسید بالقطع كسانی كه آنرا آغاز نموده اند كنترل كننده آن نخواهند بود و دیگران سوار بر آن موج خواهند شد». روزنامه ی جام جم، وابسته به صداوسیما هم توجه ویژه ای به این رویداد داشت و با خط درشت «۹ راهكار برای حل مشكلات اقتصادی» را بعنوان تیتر یك خود انتخاب نمود. روزنامه جامعه فردا با گرایش اصلاح طلبی چند روز پیش از اینكه برای همیشه تعطیل شود، با قوت به پوشش اخبار اعتراضات مشغول بود. روز نهم دی این روزنامه با تیتر «كشمكش بر سر ماهیت تظاهرات دو روز اخیر» و زیرتیترهای «سردرگمی چهره های اصولگرا و رسانه های رسمی در واكنش به تظاهرات» و «معاوت اول روحانی معتقد می باشد شروع تظاهرات درمشهد با تحریك و برای تخریب دولت بوده اما دود آن به چشم محركان می رود» به این ماجرا پرداخت. برخلاف سایر روزنامه های آن روز، جامعه ی فردا با نگاهی حرفه ای تر تلاش می كرد برای عكس صفحه ی یك هم عكسی دست اول در رابطه با آن حوادث انتخاب نماید. روزنامه ی جمهوری اسلامی بعنوان روزنامه ای معتدل و میانه رو، البته مایل به آیت الله هاشمی رفسنجانی، پرداختن به اعتراضات مردمی را به یك كادر كوچك در سمت راست صفحه محدود كرد؛ خبری از زبان وزیر كشور با تیتر «تجمعات اخیر در چند شهر كشور، سیاسی و بدون مجوز بود»، «برخی جریانهای سیاسی مخالف دولت پشت پرده تجمعات بودند» و نقل قولی از جهانگیری كه گفته بود «كسانی كه جریان های اجتماعی را به راه می اندازند كنترل كننده این حركت ها نخواهند بود». روزنامه ی جوان نزدیك به سپاه پاسداران هم تیتر یك خودرا به سخنان رئیس جمهوری اختصاص داد كه اظهار داشته بود: «دشمنان پشتوانه اجتماعی نظام را هدف گرفته اند». این روزنامه ذیل تیتر دومش كه با رنگ قرمز جلب توجه می كرد، گزارش خود از این وقایع را با عنوان «تجمعات صنفی مردم و موج سواری ضد انقلاب» چاپ كرد. گزارشی در صفحه ی اول كه در سطور ابتدایی آن با این عبارات كه «مشكلاتی كه اگر همت حل كردنش در میان مسئولان بود حالا كار به اعتراضات كف خیابان نمی رسید»، دولت را مسئول بروز اعتراضات مردمی معرفی می كرد. روزنامه ی خراسان با صبغه ی اصولگرایی و البته بعنوان یك روزنامه كه خاستگاه آن مشهد، پایتخت مخالفان دولت می باشد باز تیتر یك خودرا به اعتراضات اختصاص داد و عبارت «اعتراضات معیشتی مردم و سوءاستفاده فرصت طلبان» را انتخاب نمود. این روزنامه در تیترِ عكس خود از ۹ دی بعنوان «روز پاسخ به دشمن» یاد كرد و البته برای این عنوان روتیتری مربوط به اعتراضات را بهره برد كه نوشته بود: «با وجود مشكلات اقتصادی، برای ناامیدكردن دشمنان همه باهم در راهپیمایی وحدت حضور می یابیم»! خراسان همین طور در كادری كم اهمیت و كوچك تر به بازتاب سخنان حسن روحانی پرداخت كه اظهار داشته بود: «حل مشكلات معیشتی مردم اولویت اصلی دولت است». روزنامه ی رسالت، دیگر روزنامه ی اصولگرا هیچ اشاره ای به تظاهرات و تجمعات اعتراضی نكرد. در عوض به مناسبت ۹ دی تیتر یك خودرا به سخنان امام جمعه ی تهران درباره ی «فتنه» اختصاص داد و تیتر عكس صفحه ی اول را به «نهضت مؤدبانه نویسی در فضای مجازی» از قول سید حسن خمینی. روزنامه ی شرق باز در صفحه ی اول خود جای مهمی برای بازتاب اعتراضات خیابانی باز نكرد. شاید مبهم بودن سرچشمه ی این اعتراضات یا شاید گرایش اصلاح طلبی و پشتیبانی از دولت دلیل این امر بوده باشد. اما به هر حال به نظر می آید جای رویدادی با این سطح از اهمیت خبری نباید در ستون حاشیه ی صفحه با تیتر مبهم «اعتراض شهری» باشد. روزنامه ی شهروند وابسته به هلال احمر باز سوژه اعتراضات خیابانی را در اولویت خبری خود گذاشت و تیتر یك خودرا به عبارت مبهم «نوبت هوشیاری» اختصاص داد و به جهت اینكه مخاطب بفهمد قضیه چیست، زیرتیتر از قول جهانگیری نوشت: «وقتی حركت سیاسی در خیابان شروع میگردد دیگران بر آن سوار می شوند». روزنامه ی فرهیختگان، ارگان رسانه ای دانشگاه آزاد اسلامی كه سپس ریاست ولایتی بر هیئت امنای دانشگاه رنگ اصولگرایی گرفته، روز نهم دی از منظری دیگر به اعتراضات مشهد پرداخت. اول از همه مشكلات را ناشی از ناكارآمدی سیاست های اقتصادی دولت دانست و با تیتر درشت از قول هفت اقتصاددان نوشت: «به این راه كارها فوری عمل كنید» و در تیتر سرمقاله ی خود به قلم سردبیر روزنامه باز نوشت: «درباره ی تجمع مشهد و حواشی آن چه باید كرد؟ نه سانسور، نه جوگیری». روزنامه ی قانون باز كه گرایش اصلاح طلبی دارد، به سوژه تجمعات با تیتر «اجرای مردمی اصل ۲۷» واكنش نشان داد اما در روتیتر خبرش نوشت: «ناكارآمدی مسئولان دولتی برای حل مشكلات معیشتی ملت سبب اعتراضات بخشی از جامعه شد». این روزنامه در تیتر فرعی همین خبر باز كه به اصل ۲۷ قانون اساسی اشاره داشت، به طور تلویحی از تجمع و راهپیمایی در اعتراض به دولت حمایت كرد. روزنامه ی اصولگرای قدس باز تیتر یك خودرا به نقل قولی از امام جمعه ی مشهد اختصاص داد كه با انتقاد از دولتمردان درباره مشكلات معیشتی مردم، اظهار داشته بود: «پاسخ مطالبات مردم بنزین ۱۵۰۰ تومانی نیست». علم الهدی خواسته یا ناخواسته با این اظهارات، خودرا همراه اعتراضات نشان می داد؛ گرچه روز ۲۸ دی در نامه ای به دریابان علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی به بهتان دخالت در این اعتراضات واكنش نشان داد و نوشت: شواهد متعددی وجود دارد كه موج اعتراضات از تهران شروع شده است. روزنامه ی همدلی با گرایش اعتدالی باز سوژه تجمع اعتراضی مشهد را در اولویت سوم خود قرار داد و با تیتر «بومرنگ مخالفان دولت» به آن پرداخت. روتیترِ این روزنامه كه این تجمع را «غیرقانونی» و همراه با «شعارهای ساختارشكنانه» توصیف كرده بود گویای گرایش این روزنامه است. روزنامه ی همشهری باز بعنوان ارگان رسانه ای شهرداری اصلاح طلب تهران، این رویداد را در كانون توجه خود قرار داد و با تیتر كردن سخنان معاون اول رئیس جمهوری كه گفته بود «امید مردم را نشانه گرفته اند» و تهیه ی یك «پرونده ی ویژه» درباره ی منشأ اعتراضات و وضعیت اقتصادی در دولت روحانی، كوشش كرد این پیام را به مخاطب منتقل كند كه قضیه از جایی بیرون دولت آب می خورد و فراتر از مسائل معیشتی است. روزنامه ی اصولگرای وطن امروز درست برعكس همشهری با تیتر «پاسخگو باشید» روی عكسی از اسحاق جهانگیری، دولت را مسئول مستقیم اعتراضات دانست. این روزنامه روی همین تیتر نوشته بود: «پس از دسیسه خواندن انتقادات از دولت توسط خاتمی، معاون اول روحانی باز اعتراضات معیشتی را بهانه جویی مقابل دولت عنوان كرد». این روزنامه با این عبارات، مسئولان دولتی را تلویحاً متهم به فرافكنی كرد. روزنامه ی وقایع اتفاقیه كه آن روزها هنوز تعطیل نشده بود، با عكسی تمام صفحه از اعتراضات و تیتر اول و دوم خود به این رویداد خبری پرداخت؛ تیتر «آغاز داستان از خراسان» و نقل قولی از یك «مقام آگاه در بانك مركزی» كه گفته بود «سهامداران اصلی (مؤسسات مالی غیرمجاز) پشت اعتراض ها قرار دارند»، بعلاوه ی یك گزارش از این تجمعات با تیتر «نه به روحانی یا گرانی؟». روزنامه ی كیهان باز كه داعیه ی اصولگرایی دارد، راهپیمایی ۹ دی را با اعتراضات دی ماه ۹۶ پیوند داد. این روزنامه ی منتقد دولت در یكی از آن «گزارش خبری تحلیلی»های معروفش تیتر زد كه «فتنه گران روز گذشته گرای تحریم می دادند، امروز چوب لای چرخ اقتصاد می گذارند»! و در زیرتیتر خبر نوشت: «مرزبندی دولت با فتنه گران، باطل السحر مشكلات اقتصادی است». اینكه این روزنامه با چه فرمولی به این جمع بندی رسیده بود، باید از حسین شریعتمداری پرسید. جالب آنكه كیهان در همین شماره و در كادر سمت چپ صفحه از قول اسحاق جهانگیری نوشت «برخورد جناحی با گلایه های اقتصادی مردم خیانت است»! با نگاهی به نحوه پرداختن این روزنامه ها به «اعتراضات مردمی دی ماه ۹۶» مشاهده میگردد كه هیچ یك از آنها حداقل در بازتاب های اولیه رویداد، گزارشی میدانی از این اعتراضات منعكس نكردند و بدون انعكاس صدای مردم، صرفا با رویكردهای سیاسی خود به برجسته سازی این اعتراضات به سود خود یا مقابل رقیب، پرداختند. ایسنا - میثم خدمتی 1397/10/09 14:13:10 5.0 / 5 3384 تگهای خبر: داستان , رسانه , فناوری , مخاطب این مطلب را می پسندید؟ (1) (0) تازه ترین مطالب مرتبط اداره سرمایه انباشته وقف باید علمی باشد جواد تشکری مدیر رادیو اربعین شد سعدی به آسان ترین شکل ممکن گونه های شعر فارسی را آفریده است تحول آوینی منجر به نهادینه شدن فرهنگ ایثار و شهادت شد نظرات بینندگان در مورد این مطلب نظر شما در مورد این مطلب نام: ایمیل: نظر: سوال: = ۳ بعلاوه ۵